Eklem ağrıları hayatı çekilmez hale getirebilir. Bir doktoru ziyaret ettikten sonra, ayakta tedavi kartında teşhis edilen artroz veya artritin bir kaydı görünecektir.
Tıptan uzak olan kişilerin artrit ile artroz arasındaki fark hakkında çok az fikri vardır ve yanlışlıkla bunları aynı hastalık zannederler.
Aslında bunlar aynı anda meydana gelebilecek tamamen farklı iki patolojik süreçtir.
Artroz
Artroz, dejeneratif-inflamatuar süreçleri ifade eder ve kıkırdak dokusunun yapısındaki yaşa bağlı değişiklikler nedeniyle gelişir.
Büyük kemiklerin hareketli eklemlerini ve daha az sıklıkla parmak eklemlerini etkiler.
Artrozlu bir eklemin görünümü
Patolojik değişikliklerin ana nedeni kıkırdaktaki metabolik bozukluklardır. Kıkırdak trofizminin ihlali, geri dönüşü olmayan proteoglikan kaybına ve doku elastikiyetinin kaybına yol açar.
Kıkırdaktaki distrofik değişiklikler, kemiklerin eklem yüzeylerinin yapısında patolojik değişikliklere yol açar. Zamanla dejenerasyon süreci periartiküler dokulara yayılır.
Artroz türleri
Kökenlerine göre birincil ve ikincil artroz arasında ayrım yaparlar.
Birincil form daha önce sağlıklı olan eklemleri etkiler ve yaşa bağlı değişikliklerin ve yetersiz fiziksel aktivitenin bir sonucudur. Artrozun ilk semptomlarının ortaya çıkma zamanlaması kalıtsal yatkınlığa, mesleki aktivitenin özelliklerine ve yaşam tarzına bağlıdır.
Geleneksel olarak 45 yaş üstü kişiler risk altında kabul edilir, ancak artık erken insidans yönünde istikrarlı bir eğilim vardır. Hastalık esas olarak kadınları etkiliyor, ancak yaşla birlikte cinsiyete bağımlılık yavaş yavaş düzeliyor.
İkincil artroz, önceki bir yaralanmanın veya farklı nitelikteki belirli hastalıkların arka planında gelişir:
- otoimmün süreçler;
- metabolik bozukluklar;
- endokrin disfonksiyonu;
- kemik eklemlerinin yapısının patolojileri;
- genetik hastalıklar;
- inflamatuar süreçler.
Sekonder artroz yaşlanma süreciyle ilişkili değildir ve her yaşta ortaya çıkabilir.
Hastalığın gelişiminde üç aşama vardır.
İlk aşamada eklem sıvısında değişiklikler meydana gelir. Kıkırdağın beslenmesi bozulur ve strese karşı direnci azalır. Kıkırdak yüzeyinde pürüzlülük belirir ve ağrıyla birlikte iltihaplanma gelişir.
Hastalık ikinci aşamaya ilerledikçe ağrı alışkanlık haline gelir ve eşlik eden iltihabın seyri dalgalı bir hal alır. Kıkırdak bozulmaya başlar ve eklem bölgesinin kenarlarında telafi edici kemik büyümeleri oluşur. Periartiküler kaslar patolojik süreçlerde rol oynar.
Üçüncü aşama, eklem kıkırdağının ciddi şekilde tükenmesi ve tam doku tahribatı alanlarıyla karakterize edilir. Dejeneratif süreçler, uzuv eksenindeki değişiklikler de dahil olmak üzere geri dönüşü olmayan anatomik değişikliklere yol açar. Bağ aparatının işlevi bozulur, etkilenen eklemde sınırlı doğal hareketliliğin arka planına karşı anormal hareketlilik ortaya çıkar.
Lezyonun konumuna göre ayırt edilirler:
- gonartroz,
- koksartroz,
- spondiloartroz,
- ellerin interfalangeal eklemlerinin artrozu.
Patolojinin diğer lokalizasyonları nispeten nadirdir.
Gonartroz, diz ekleminin artrozu
Bu hastalığın gelişimi için risk faktörleri arasında kalıtsal yatkınlık, aşırı kullanım veya mesleki özelliklerden kaynaklanan diz yaralanmaları yer alır.
İstatistiklere göre diz eklemlerindeki artroz lezyonları kadınlarda daha sık teşhis edilmektedir.
Gelişimin erken aşamalarında hastalık, etkilenen eklemde rahatsızlık ve ağrıyan ağrı olarak kendini gösterir. Lezyonun nedenlerine bağlı olarak, çeşitli gonartroz formları ayırt edilir.
Bazıları uzun vadeli ilerleme eksikliğiyle karakterize edilir; hastanın durumu onlarca yıl boyunca stabil kalır. Ancak hızla gelişen ve etkilenen uzvun hareket kabiliyetini kaybetmesine yol açan durumlar da vardır.
Koksatroz, kalça ekleminin artrozu
Bu hastalıkta artrozun klasik bir klinik tablosu gözlenir.
Koksartrozun ilk belirtisi, fiziksel aktivite sonrası kalça ekleminde oluşan rahatsızlıktır.
İlerleyen koksartroz ile ağrı artar, sertlik ve sınırlı hareket kabiliyeti ortaya çıkar.
Şiddetli koksartroz formuna sahip hastalar, etkilenen uzuvları korur, üzerine basmaktan kaçınır ve hareketsizken ağrının en az hissedildiği pozisyonları seçerler.
Spinal artroz, spondiloartroz
Spondiloartroz, intervertebral disklerdeki dejeneratif süreçlerin arka planında gelişen patolojileri ifade eder.
Spinal artroz gelişmesinin ilk ve ana belirtisi, bir yandan diğer yana veya ileri geri eğilirken oluşan ağrıdır.
Kişi yatay pozisyon aldığında ağrı yavaş yavaş azalır.
Zamanla yeterli tedavi olmadığında omurganın etkilenen kısmının hareketliliği tamamen kaybolabilir.
Uygun tedavi olmadan omurga artrozu, intervertebral fıtıklara ve eklem deformasyonuna neden olabilir. Ağır vakalarda hasta olağan hareketleri yapma yeteneğini kaybeder ve sakat kalır.
Ellerin interfalangeal eklemlerinin artrozu
Hastalık öncelikle kadınları etkiler. Artrozun erken belirtileri arasında soğuk suya temas edildiğinde ve parmakların zorlanmasıyla ortaya çıkan ağrı yer alır. Zamanla, bitişik dokuların sıkışması ve karakteristik kemik çıkıntılarının oluşması nedeniyle eklemler deforme olur.
Hastalığın dalga benzeri bir seyri vardır, akut aşamada eklemler şişer, kısmen hareket kabiliyetini kaybeder ve dokunma hassasiyeti bozulabilir.
Artroz tedavisi
Artrozu modern tıpla tamamen iyileştirmek mümkün değildir. Bununla birlikte, kıkırdak dokusunun daha fazla tahribatını önlemeyi amaçlayan zamanında teşhis ve karmaşık tedavi, etkilenen eklemin durumunun stabilize edilmesine ve hastanın yaşam kalitesinin önemli ölçüde iyileştirilmesine yardımcı olur.
Öncelikle kas-iskelet sistemi üzerindeki yükü azaltmak gerekir. Doktorlar ağır nesneler taşımaktan kaçınmanızı, uzun süre aynı pozisyonda kalmanızı ve ayaklarınızın üzerinde durduğunuz süreyi sınırlandırmanızı öneriyor. Aşırı kilolu hastalar için kilo vermek hayati önem taşır.
Artrozun ilaç tedavisinde aşağıdakiler kullanılır:
- dahili olarak enjeksiyon veya tablet şeklinde ve harici olarak merhemlerin bir parçası olarak steroidal olmayan antiinflamatuar ilaçlar. Kullanım şekli ve rejimi hastanın durumuna bağlı olarak reçete edilir;
- kıkırdak dokusunun durumunu korumak için kondroprotektör grubundan ilaçlar;
- eklem içi enjeksiyon şeklinde steroidal antiinflamatuar ilaçlar. Ağır vakalarda reçete edilir;
- Eklem hareketliliğini iyileştirmek için hyaluronik asit preparatları.
Ek olarak, ısınma kompresleri ve merhemler, kan mikrosirkülasyonunu ve metabolik süreçleri aktive eden ilaçlar, antioksidanlar ve selenyumlu mikro element-vitamin kompleksleri kullanılır ve fizyoterapötik tedavi reçete edilir. Ağır vakalarda cerrahi müdahaleye başvurmak gerekir.
Remisyon döneminde hastaya, hastalığın seyrinin özelliklerine göre seçilen bir egzersiz terapisi kürü önerilir.
Artrit
Artrit, altta yatan bir hastalık, eşlik eden bir patoloji veya önceki bir enfeksiyon hastalığının komplikasyonu olarak ortaya çıkan inflamatuar bir hastalıktır.
Artritli eklemlerin görünümü
Eklemlerdeki inflamatuar süreçlerin tipik nedenleri arasında:
- vücuttaki metabolik bozukluklar;
- vitamin eksikliği;
- yaralanmalar;
- otoimmün hastalıklar;
- çeşitli etiyolojilerin bulaşıcı lezyonları.
Artrozun aksine, artritteki patolojik süreçler periartiküler dokuları etkiler. Ağrının ortaya çıkışı fiziksel aktiviteye ve vücut pozisyonuna bağlı değildir ve genellikle geceleri sizi rahatsız eder.
Artrozun erken evrelerinin karakteristik özelliği olan eklemlerdeki sesler nadiren görülür. Genel bir kan testi, inflamatuar bir sürecin varlığını gösterir; Eklemleri incelerken kıkırdaktaki karakteristik dejeneratif değişiklikler nadiren tespit edilir.
Her iki hastalığın ortak belirtisi ağrıdır. Eklemlerdeki olağandışı ve hoş olmayan hisler, doktora başvurmak için iyi bir nedendir. Tedavinin başarısı büyük ölçüde hastalığın zamanında tespitine ve tedavisine bağlıdır.
Artrit Türleri
Oluşumlarına bağlı olarak artrit birkaç türe ayrılır:
- bulaşıcı artrit. Yaraların enfeksiyonu (birincil bulaşıcı artrit) veya bir patojenin enfeksiyondan etkilenen organlardan kan dolaşımına girmesi (ikincil artrit) nedeniyle bağımsız hastalıklar olarak gelişirler;
- romatizmal eklem iltihabı. Bu kronik hastalık bulaşıcı-otoimmün kökenlidir ve genellikle orta yaş ve üzeri kişilerde gelişir;
- gut artriti. Enflamatuar süreç, eklem kapsülünde oluşan ürik asit tuzlarının kristalleri tarafından kıkırdak yüzeyinin mikro travmatizasyonuyla tetiklenir;
- travmatik artrit travmaya tepki olarak gelişir, ancak sonuçları ortadan kaldırıldıktan birkaç yıl sonra da gelişebilir;
- juvenil romatoid artrit 16 yaşın altındaki çocukları etkiler. Bu hastalığın nedenleri henüz bilinmemektedir. Kurs kronik ve ilericidir.
Artritin seyri akut veya kronik olabilir. Akut seyirde hastalık, şiddetli şişlik, etkilenen bölgede şiddetli ağrı, lokal veya genel sıcaklık artışı ile hızla gelişir.
Kronik artritte semptomlar giderek artar ve hastalık yıllar içinde ilerleyebilir. Zamansız veya uygunsuz tedavi ile akut artrit kronikleşebilir.
Lezyonun özelliklerine göre monoartrit ve poliartrit ayırt edilir. Monoartritte lezyon eklemlerden birinde lokalizedir; patolojik sürece birkaç eklem dahil olduğunda poliartrit tanısı konur.
Artrit tedavisi
Artritin tedavi stratejisi hastalığın nedenlerine ve hastanın durumunun ciddiyetine bağlıdır. Enfeksiyöz artrit için hastalara patojenin doğasına uygun olarak bir dizi antibiyotik veya başka ilaçlar verilir.
Enflamasyonu ortadan kaldırmak için, enjeksiyon, tablet şeklinde ve/veya harici olarak merhem veya jel formunda steroidal olmayan antiinflamatuar ilaçlar kullanılır.
Ek olarak, kondroprotektörler, antihistaminikler ve genel onarıcılar grubundan ilaçlar da reçete edilebilir. Bazı durumlarda hastalara kan mikrosirkülasyonunu iyileştiren ilaçlar reçete edilir.
İlaç tedavisine ek olarak, hastalara bir dizi fizyoterapötik prosedür ve remisyon döneminde bir dizi egzersiz terapisi egzersizi reçete edilir.
Ağır ve ilerlemiş vakalarda ameliyat gerekebilir.
Uzmanların yardımı olmadan artrit ve artroz sakatlığa yol açabilir.
Eklem hastalıkları için kendi kendine ilaç tedavisi kontrendikedir; Vakaların büyük çoğunluğunda hastanın durumu giderek kötüleşir.
Eklemin işlevselliğindeki herhangi bir değişiklik doktora başvurmak için bir nedendir.
Önleme tedbirleri
Artrit ve artrozu önlemek için aşırı yüklenmeden kaçınarak fiziksel aktiviteyi optimize etmek önemlidir. Hastalık tanısı alan kişilerin yanı sıra risk altında olanların da beslenmelerini sağlıklı gıdalara göre ayarlaması, alkol tüketimini azaltması ve sigarayı bırakması gerekiyor.
Kas-iskelet sistemi üzerindeki artan yük patolojik değişiklikleri tetikleyebileceğinden veya hızlandırabileceğinden, obeziteye yatkın kişilerin normal vücut ağırlığını korumaları önerilir.
Hastalığın erken evrelerde zamanında tespiti için düzenli önleyici muayenelerden geçmek önemlidir.